Türkiye ile Roma arasındaki ilişkiler, yalnızca günümüzün ekonomik iş birliğiyle sınırlı değildir. İki ülke arasındaki bağlar, Antik Çağ’dan başlayarak günümüze kadar uzanan derin bir geçmişe sahiptir. Roma İmparatorluğu’nun Anadolu topraklarında kurduğu güçlü bağlar, kültürel ve ticari alışverişin ilk örneklerini oluşturmuştur. Günümüzde ise Roma, İtalya’nın siyasi merkezi olmasının yanı sıra Avrupa Birliği (AB) ve Akdeniz havzasındaki ekonomik hareketlerin de kalbinde yer almaktadır. Türkiye’nin İtalya ile yürüttüğü ticari ilişkiler bu çerçevede yalnızca iki ülkeyi değil, aynı zamanda bölgesel dengeleri de etkilemektedir. TARİHSEL ARKA PLAN: ANADOLU VE ROMA BAĞLARI Roma İmparatorluğu döneminde Anadolu, stratejik konumu ve zengin tarım ürünleriyle önemli bir ticaret merkeziydi. Zeytinyağı, şarap, mermer ve tarımsal ürünler Roma’ya taşınırken; Anadolu’da Roma mimarisi, hukuk sistemi ve kültürü yaygınlaştı. Bu tarihsel bağ, günümüzde Türkiye ile Roma arasındaki ekonomik iş birliğinin kültürel zeminini oluşturuyor. Modern dönemde ise İtalya ile Türkiye arasındaki diplomatik ilişkiler, özellikle II. Dünya Savaşı sonrasında güçlenmiş, iki ülke NATO çerçevesinde müttefik olmuştur. Ticaret ise bu stratejik ortaklığın en önemli ayağıdır. GÜNÜMÜZ TİCARİ İLİŞKİLERİNİN TEMELİ Türkiye ile Roma üzerinden temsil edilen İtalya arasındaki ticaret, karşılıklı güven ve tamamlayıcı ekonomik yapılar üzerine kuruludur. Türkiye, İtalya için hem hammadde hem de enerji koridoru bakımından stratejik öneme sahiptir. Öte yandan İtalya, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne açılan en güçlü kapılarından biridir. 2024 verilerine göre, Türkiye ile İtalya arasındaki ticaret hacmi 30 milyar doları aşmıştır. Bu rakam, iki ülkenin karşılıklı ticarette birbirini ne kadar tamamladığını gösteriyor. Türkiye’nin İtalya’ya ihracatında otomotiv, tekstil, hazır giyim, demir-çelik ürünleri, makine ve gıda ürünleri öne çıkarken; İtalya’dan Türkiye’ye yapılan ithalatta otomotiv parçaları, sanayi makineleri, kimya ürünleri, ilaç ve enerji ekipmanları dikkat çekiyor. OTOMOTİV VE SANAYİ İŞ BİRLİĞİ Roma merkezli politikaların da etkisiyle İtalya, otomotiv sektöründe dünya çapında markalara sahip. Fiat ve Ferrari gibi markalar yalnızca küresel otomotiv sektörünün değil, Türkiye-İtalya ticari ilişkilerinin de sembolü olmuş durumda. Bursa’da uzun yıllardır üretim yapan Fiat fabrikaları, Türk-İtalyan sanayi iş birliğinin en güçlü göstergelerinden biridir. Türkiye hem Avrupa pazarına yakınlığı hem de genç iş gücüyle İtalyan yatırımcılar için cazip bir merkez olmayı sürdürüyor. TARIM VE GIDA ÜRÜNLERİ Roma mutfağı, Akdeniz kültürünün bir parçası olarak Türkiye’nin tarımsal ürünleriyle yakından ilişkilidir. Zeytinyağı, üzüm, turunçgil ve hububat ürünlerinde Türkiye, İtalyan pazarına güçlü bir şekilde girmektedir. Öte yandan İtalya’dan gelen peynir, makarna ve şarap çeşitleri Türk sofralarında kendine yer bulmuştur. Bu karşılıklı etkileşim yalnızca ticareti değil, aynı zamanda kültürel yakınlaşmayı da beraberinde getirmektedir. ENERJİ KORİDORU VE STRATEJİK İŞ BİRLİĞİ Türkiye, coğrafi konumu sayesinde Roma merkezli Avrupa için bir enerji köprüsü konumundadır. TANAP ve TAP projeleri üzerinden Güney Gaz Koridorunun işleyişi, İtalya’nın enerji güvenliği için kritik önem taşımaktadır. Roma yönetimi, Türkiye’nin bu rolünü desteklerken, enerji alanında iş birliğini stratejik düzeye çıkarmaktadır. GELECEĞE BAKIŞ: AB VE ORTAK PROJELER Roma, Avrupa Birliği’nin kalbinde yer aldığı için Türkiye-AB ilişkilerinde de özel bir öneme sahiptir. Türkiye’nin AB üyelik sürecinde İtalya, her dönem Ankara’ya destek veren ülkeler arasında sayılmıştır. Ticari ilişkilerin ötesinde, Roma merkezli AB politikaları Türkiye’nin ihracat standartlarını, gümrük mevzuatını ve üretim süreçlerini doğrudan etkilemektedir. Bununla birlikte, iki ülkenin Akdeniz’deki deniz taşımacılığı ve lojistik alanında geliştirdiği projeler, önümüzdeki yıllarda ticaretin daha da hızlanmasına zemin hazırlayacaktır. Roma üzerinden Avrupa’ya açılan Türk malları, Türkiye’nin dış ticaretinde stratejik bir konuma sahiptir. SONUÇ: TARİHSEL MİRASIN MODERN YANSIMASI Türkiye ile Roma arasındaki ticari ilişkiler, tarihsel köklerden beslenerek günümüzde stratejik ortaklık seviyesine ulaşmıştır. İki ülke yalnızca ticarette değil, aynı zamanda kültürel ve siyasi alanlarda da birbirini tamamlamaktadır. Gelecekte enerji, lojistik, otomotiv ve tarım sektörlerinde iş birliğinin derinleşmesi beklenmektedir. Roma, Türkiye için yalnızca bir Avrupa başkenti değil; aynı zamanda ekonomik iş birliğinin, kültürel etkileşimin ve stratejik ortaklığın simgesidir. Bu bağ, tarihsel geçmişten aldığı güçle geleceğe doğru daha sağlam adımlarla ilerlemektedir. ZAFER ÖZCİVAN