Zirai dondan etkilenen kiraz üreticisi destek alamadı
CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Ulukışla ve çevresindeki köylerde kiraz üreticileriyle bir araya gelerek üreticilerin yaşadığı zirai don mağduriyetini yerinde inceledi. Gürer, Nisan ayında yaşanan don olayının üzerinden 118 gün geçmesine rağmen, Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı üreticilere dahi henüz ödeme yapılmadığını belirtti.
Ulukışla kirazı bu yıl tamamen dondu, üretici ürün alamadı
Bolkar Dağları'nın eteklerinde yetişen ve İngiltere Sarayı’na kadar ihraç edilen Ulukışla Napolyon kirazının bu yıl don nedeniyle hiç üretilmediğini ifade eden Gürer, “Ulukışla kirazı son turfanda pazara sunulurdu. Bu yıl dalda sıfır ürün var. Hasat zamanı kiraz bulunamadı. Üretici, hem bu yıl gelir elde edemedi hem de gelecek yıl için bahçeye bakım yapmakta zorlanıyor.” dedi.
“TARSİM sigortamız var ama don poliçede yok”
Kiraz üreticisi Zeki Sayın, ürün alamadıklarını, zarar tespiti yapılmasına rağmen destek verilmediğini söyledi. Sayın, TARSİM sigortasında don olayının poliçeye yazılmadığı için ödeme alamadıklarını belirtti. “Bu bahçede 300 ağaç var, bir tane kiraz bile olmadı. Üretici bitti. Gelecek yıl da böyle olursa bu işi bırakacağım.” ifadelerini kullandı.
“Sulama saati 600 TL’ye dayandı, su kuyuları kurudu”
Üretici Murat Yavuz ise ilaç ve bakım maliyetlerinin bu yıl da devam ettiğini ancak meyve alınamadığını söyledi. “En az ilaç kullandığımız yıl bu yıl oldu ama yine de 15 bin TL ilaç parası ödedim. Kuyulardan su çekilemiyor. Kooperatiften sulama yapmak ise çok maliyetli. Sulama saati 600 TL’ye çıktı.”
“Tarımda sübvansiyon desteği sağlanmalı”
CHP Milletvekili Gürer, tarımsal sulamada acil sübvansiyon ihtiyacı olduğunu dile getirerek, “Gübrede, ilaçta, bakımda da acil kredi desteği verilmezse seneye de ürün alınamaz. Üretici gelecek yıl da bahçeye bakım yapamayacak durumda.” dedi.
Zirai don köy ekonomisini durma noktasına getirdi
Bir köy sakini, zirai donun yalnızca ekonomik değil, sosyal etkiler de oluşturduğunu belirtti. Düğünlerin iptal edildiğini, üniversiteye gidecek çocukların geleceğinin etkilendiğini anlattı. Kadınların hasat döneminde günlük çalışarak ev ekonomisine katkı sağladığını fakat bu yıl o gelirin de kaybedildiğini vurguladı.
“25 dekarlık bahçede bir tane ürün yok”
Başka bir üretici, kardeşiyle birlikte işlettiği 25 dekarlık kiraz bahçesinden bu yıl hiç ürün alamadıklarını söyledi. “Ne ilacı ne gübreyi tam zamanında verebildik. Sabah 5’te kalkıyoruz, kuyudan su çekilmiyor. Su kooperatiften geliyor, onun da maliyeti çok yüksek.” dedi.
“Bu ağaçlar bu ülkenin ağacı, sahipsiz bırakılamaz”
Gürer, Ulukışla’da yaşayanların büyük kısmının emekli olduğunu ve tek geçim kaynağının kiraz bahçeleri olduğunu hatırlattı. “Bu bahçeler sadece bireylerin değil, ülkenin ağaçlarıdır. Don nedeniyle yaşanan zarar acilen karşılanmalıdır. ÇKS’si olan ya da olmayan herkesin zararı telafi edilmelidir.” ifadelerini kullandı.
Türkiye’de meyve üretimi 7 milyon ton düşebilir
Gürer, TÜİK verilerine atıfta bulunarak geçen yıl 28 milyon ton olan meyve üretiminin bu yıl 21 milyon tona düşeceğini belirtti. “Bu düşüş, sadece üreticiyi değil ülke ekonomisini de derinden etkiler. Cumhurbaşkanının söz verdiği destek ödemeleri Kasım’da yapılacak deniyor ancak çiftçi o tarihe kadar dayanamayacak durumda.”
İşçi çalışmadı, ihracat yapılamadı
Kiraz üreticisi Murat Yavuz, bu yıl kiraz olmadığı için geçici tarım işçilerinin de çalışamadığını, işsiz kaldığını anlattı. Gürer ise, ürün olmadığı için ihracatçıların bağlantı kuramadığını, gübre ve ilaç satıcılarının da satış yapamadığını belirtti.
Bölgenin %85’i kirazdan geçiniyor, üretici destek bekliyor
Kiraz üreticisi Hüseyin Toker, “Niğde'de kiraz üretiminin %85’i Ulukışla köylerinde yapılıyor. Kiraz, sadece bir ürün değil, geçim kaynağıydı. Ancak bu yıl yaşanan don nedeniyle hiç ürün alınamadı.” diyerek, üreticinin acil destek beklentisini yineledi.
