İzmir Büyükşehir Belediyesi, son yıllarda artan orman yangınlarına karşı mücadeleyi güçlendirmek amacıyla belediyelere örnek teşkil edecek “Belediyeler İçin Orman Yangını Acil Eylem Planı”nı hayata geçirdi. İzmir Planlama Ajansı (İZPA) koordinasyonunda hazırlanan plan, sadece yangın anı değil, öncesi ve sonrası müdahale ile iyileştirme süreçlerini de kapsayan bütüncül bir yol haritası sunuyor.
Plan üç aşamalı yapısıyla dikkat çekiyor
12 aylık bir süreci kapsayan eylem planı; ilk 48 saati kapsayan acil müdahale, 1 hafta ile 4 ay arası rehabilitasyon ve 3-12 ay arası iletişim ve planlama başlıklarıyla üç ana faza ayrıldı. Bu yapı sayesinde yangın anında hızlı müdahale, zarar gören bölgelerde iyileştirme ve toplumun bilinçlendirilmesi hedefleniyor.
Yangın sonrası sel riski de göz önünde
Plan kapsamında özellikle 2019’daki 53 saat süren ve 4 bin hektar alanı yok eden büyük yangın gibi geçmiş olaylar incelenerek, yangın sonrası oluşabilecek sel risklerine dikkat çekildi. Özellikle Karşıyaka bölgesinde daha önce sel felaketi nedeniyle ağaçlandırılan alanların tekrar zarar görmesi, ikincil afetlerin ciddiyetini gözler önüne serdi.
İzmir’de yılda ortalama 12 bin yangın çıkıyor
Verilere göre, İzmir 2013-2023 yılları arasında yıllık ortalama 165 orman yangını ile Muğla ve Antalya’dan sonra üçüncü sırada yer alıyor. Kentte çıkan yıllık ortalama 12 bin yangının yüzde 72’si kırsal alanlarda meydana geliyor. 2024 Haziran ayında yaşanan yangınların önemli bir kısmı ise anız yakımından kaynaklandı.
Teknolojik takip ve yerel katılım güçlendirildi
İzmir Büyükşehir Belediyesi, Afet İşleri Dairesi Başkanlığı aracılığıyla erken uyarı ve izleme sistemleriyle yangın öncesi hazırlıkları güçlendirdi. 443 su tankeri dağıtımı, yerel halkın ve gönüllülerin eğitilmesi, kritik noktalara yerleştirilen ilk müdahale ekipleri ile hazırlık seviyesi artırıldı. Akıllı İhbar Sistemi (AİS) ve Afet Yönetim Sistemi (AYSİS) gibi dijital platformlarla izleme ve karar süreçleri entegre biçimde yürütülüyor.
Eylem planında öne çıkan bazı başlıklar:
Yangın sonrası sel önlemleri: Dere yatakları ve taşkın alanları denetlenecek, tersip bentleri gözden geçirilecek.
Bitki örtüsü restorasyonu: Yangına dayanıklı doğal türler dikilecek, toprak iyileştirilecek.
Hidrant kapasitesi ve yangın ekipmanları: Yangın muslukları kontrol edilecek, eksik alanlara yenileri eklenecek.
Eğitim ve bilinçlendirme: Çiftçiler, arıcılar, inşaat operatörleri gibi gruplara yangın eğitimi verilecek.
Yasaklar ve denetimler: Havai fişek, dilek balonu gibi faaliyetler yasaklanacak, vahşi çöp alanları kapatılacak.
Risk haritaları: Yangın tehlike ve risk haritaları oluşturulacak, yeni şehir planlamalarında bu haritalar referans alınacak.
Ege-Akdeniz belediyeleriyle iş birliği
Plan, sadece İzmir için değil; Ege ve Akdeniz bölgesindeki diğer yerel yönetimlerle iş birlikleri ve tecrübe paylaşımı sağlayarak yangınla mücadelede bölgesel bir dayanışma hedefliyor. Orman-kırsal-kent geçiş alanlarında yapılacak kontrollerle yangın çıkış nedenlerinin azaltılması amaçlanıyor.
Türkiye’ye örnek olabilecek bir model
İzmir’in ortaya koyduğu bu stratejik eylem planı, yangınlarla mücadelede yerel yönetimlere kapsamlı bir rehber niteliğinde. Plan, kentlerin yalnızca felaket anlarında değil, uzun vadeli dirençlilik politikalarıyla da afetlere karşı hazırlıklı olması gerektiğini vurguluyor.
