EÜ’de iklim değişikliğine karşı mavi karbon atağı
Ege Üniversitesi (EÜ) Nükleer Bilimler Enstitüsü, iklim değişikliğiyle mücadelede bilim dünyasında giderek daha fazla önem kazanan “mavi karbon” konusunu bilimsel bir platformda gündeme taşıdı. TÜBİTAK 2221 Konuk Bilim İnsanı Destekleme Programı kapsamında Türkiye’ye gelen Doğu Çin Normal Üniversitesi Öğretim Üyesi, oşinografi ve radyokimya uzmanı Prof. Dr. Jinzhou Du, bir ay süreyle EÜ’de akademik çalışmalarda bulundu. Program, Enstitü öğretim üyesi Prof. Dr. Aysun Uğur Görgün’ün katkılarıyla yürütüldü.
Karbon izotoplarıyla geçmiş veriler analiz ediliyor
Prof. Dr. Aysun Uğur Görgün, mavi karbonun bilimsel olarak izlenmesine yönelik yaptıkları çalışmalara dair bilgi verdi. Deniz çayırları ve tuzlu bataklıklar gibi kıyısal ekosistemlerden alınan sediment örneklerinde kurşun izotopları tayin ettiklerini belirten Görgün, bu yöntemle sedimentlerin yaşını belirlediklerini söyledi. Aynı örneklerde yapılan karbon ölçümleriyle geçmişe dönük karbon birikiminin analiz edildiğini vurgulayan Görgün, bu sayede mavi karbonun iklim üzerindeki etkisinin nükleer tekniklerle somutlaştırıldığını ifade etti.
Görgün, ayrıca Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) destekli teknik iş birliği projesinde Türkiye’yi temsil ettiğini hatırlatarak Çin ile ortak projeler geliştirmeyi hedeflediklerini açıkladı.
Mavi karbon küresel karbonun yarısını depoluyor
Kıyısal ekosistemlerin iklim politikalarındaki yeri hakkında bilgi veren Görgün, mavi karbon veri setlerinde hâlâ eksiklik olduğunu dile getirdi. Görgün, “Son 50 yılda bu habitatların %25 ila %50 oranında küçüldüğünü biliyoruz. Oysa deniz çayırları, mangrovlar ve tuzlu bataklıklar dünya okyanus yüzeyinin yalnızca %0.2’sini oluşturmasına rağmen, küresel tortul karbonun yaklaşık %50’sini depoluyor. Bu nedenle bu alanların korunması hayati önem taşıyor” dedi.
Prof. Dr. Du: “Mavi karbon geleceğe yatırımdır”
Kıyısal mavi karbon ekosistemlerinin önemi hakkında değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Jinzhou Du ise, mavi karbonun yalnızca karbon tutmakla kalmadığını, aynı zamanda biyolojik çeşitlilik, su kalitesi ve kıyı koruması açısından da yaşamsal bir değere sahip olduğunu vurguladı. Du, mangrovlar, sulak alanlar ve tuzlu bataklıkların, karasal sistemlere göre çok daha yüksek karbon tutma kapasitesine sahip olduğunu, bu kapasitenin gelgitlerle taşınan inorganik karbonun da hesaba katılmasıyla geleneksel tahminlerin ötesine geçtiğini belirtti.
Radyonüklid çalıştayında mavi karbon masaya yatırıldı
Ziyaret kapsamında “Mavi Karbon Ekosistemlerinde Radyonüklidlerin Kullanımı” başlıklı bir çalıştay düzenlendi. Prof. Dr. Du’nun nükleer tekniklerle karbon izleme konusundaki deneyimlerini paylaştığı çalıştaya, EÜ Çevre Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi (ÇEVMER), Düzce Üniversitesi ve Akdeniz Üniversitesi’nden akademisyenler katıldı.
Çalıştayda ayrıca EÜ Nükleer Bilimler Enstitüsü’nden Araştırma Görevlisi Taha Furkan Gül ile Prof. Dr. Du, laboratuvar ortamında mangan fiber senteziyle radyum izotoplarının tutulması üzerine uygulamalar gerçekleştirdi. Bu uygulamalar, mavi karbon alanlarında nükleer temelli analizlerin daha sağlıklı yapılabilmesi adına önemli bir adım olarak değerlendirildi.