İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin iştiraki İZBETON A.Ş. üzerinden 1.030 işçiyi kapsayan toplu işten çıkarma girişimi, Belediye-İş Sendikası'nın sert tepkisine neden oldu. SGK'ya bildirilen işten çıkarma planına karşı sendika, noter kanalıyla hukuki uyarıda bulunarak bu karardan vazgeçilmesini talep etti.
Belediye-İş'ten sert uyarı: "Anayasa'ya aykırı"
Türkiye Belediyeler ve Genel Hizmetler İşçileri Sendikası (Belediye-İş), İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilen toplu işten çıkarma planına karşı resmi yazı ile yanıt verdi.
Sendikanın yazısında, kararın Anayasa'nın çalışma hakkını düzenleyen 48. ve 49. maddelerine açıkça aykırı olduğu vurgulandı. Yazıda şu ifadeler yer aldı:
"Kamu hizmeti sunan İZBETON A.Ş.'nin gelir-gider gerekçeleriyle işçi çıkarması mümkün değildir. Bu uygulama Anayasa, yasa ve sözleşmelere açıkça aykırıdır."
"Ekonomik gerekçelerle haklar gasp edilemez"
Sendika ayrıca yürürlükteki Toplu İş Sözleşmesi'nin tarafların özgür iradeleriyle imzalandığını hatırlatarak, ekonomik koşullar gerekçe gösterilerek bu sözleşme hükümlerinin çiğnenemeyeceğini belirtti.
Yazıda şu ifadelere yer verildi:
"Yüksek enflasyon nedeniyle alım gücü düşen işçilerin haklarının budanması, işten çıkarmalarla aileleriyle birlikte sefalet ve açlığa mahkûm edilmeleri anlamına gelir."
5 Haziran öncesi kriz derinleşiyor
Toplu işten çıkarmaların Kurban Bayramı öncesi 5 Haziran tarihinde gerçekleştirilmesi bekleniyor. Bu bilgi, işçilerin tepkisini daha da artırırken, kamuoyunda da endişe yaratmış durumda.
Başkan Tugay: "Toplu çıkarma yok, sayıyı azaltıyoruz"
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay daha önce yaptığı açıklamada toplu çıkarma iddialarını yalanlamış, "Çalışanları ihtiyaca göre azaltacağız. Ancak toplu bir işten çıkarma söz konusu değil" ifadelerini kullanmıştı.
Gönderilen yazıda şu ifadeler yer aldı:
-
Anayasanın 48. ve 49. maddeleri çalışma hakkını güvence altına alır.
-
İZBETON, kamu hizmeti sağlayan bir belediye kuruluşudur ve kar amacı güdemez.
-
Toplu iş sözleşmesi halen yürürlüktedir ve parasal haklara müdahale edilemez.
-
Ekonomik koşulların ağırlaştığı bu dönemde toplu işten çıkarma sosyal yıkıma neden olur.
Başkan Tugay: "Personel sayısını azaltmak istiyoruz"
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, konuyla ilgili yaptığı açıklamada "Toplu işten çıkarma değil, ihtiyaç fazlası personel azaltımı yapıyoruz" dedi.
Tugay, performans ve hizmet ihtiyacına göre personel yapısını yeniden düzenlediklerini ve süreçte adaletli davranılacağını savundu.
İşten çıkarılmalar bayram öncesine denk getirildi
Sendika kaynakları, toplu işten çıkarma uygulamasının 5 Haziran 2025 günü, Kurban Bayramı'ndan hemen önce gerçekleşeceğini öne sürdü.
Ekonomik gerekçelere tepki büyük
Belediye-İş yetkilileri, gelir-gider dengesinin personel kıyımına gerekçe olamayacağını, sosyal devlet ilkesine ve kamu vicdanına aykırı olduğunu ifade etti. Ayrıca, sendika işçilerin ve ailelerinin mağdur edilmemesi çağrısını yineledi.
İlgili yazı şu şekilde:
İZBETON İzmir Büyükşehir Belediyesi Beton ve Asfalt Enerji Ürt.ve Dag. Tes. Su Kanalizasyon Tic. ve San.A.Ş. İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürlüğü'nün 07.05.2025 tarih, 23092063-900.99-857 sayılı, toplu işten çıkarma bildirimi konulu yazısı,
1- İlgi yazıda belirtilen ve Müdürlüğünüzce yapılmak istenen toplu işçi çıkarma işlemi birçok yönden Anayasamıza, Yasa hükümlerine, Toplu İş Sözleşmesi hükümlerine aykırıdır.
Bilindiği üzere Anayasamızın, "Çalışma ve sözleşme hürriyeti" başlıklı 48.maddesi; "Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir..."
"Çalışma hakkı ve ödevi" başlıklı 49.maddesi, "Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir."
Hükümlerini içermektedir.
Bir Kamu Kurumu olan İzmir Büyükşehir Belediyesinin şirketi olan, mahalli müşterek Belediye Hizmetlerini yerine getiren IZBETON A.Ş.'de ilgi yazıda belirtildiği şekilde toplu işten çıkarma yapılması kaynağını Anayasamızdan alan çalışma hak ve özgürlüğüne açıkça aykırıdır.
2- Bilindiği üzere IZBETON A.Ş., Bir Kamu Kurumu olan İzmir Büyükşehir Belediyesine ait, kamu hizmeti veren bir Belediye şirketidir. Bu kamusal özellik gereği Halk sağlığını, refahını, huzurunu, güvenliğini doğrudan ilgilendiren ve devamlılık arz eden, belediye hizmetlerini yerine getirmektedir.
Yapılan hizmetin ve yapan kurumun bu özellikleri gereği IZBETON A.Ş.'de gelir-gider gibi unsurlar ileri sürülerek işçilerin işlerinden edilmesi mümkün değildir. Özelliği gereği kâr amacı gütmeyen kama hizmeti gören işverenliğinizde bu gerekçeler ileri sürülerek işçi kalmaya çalışılması Yasa'ya, hakkaniyete, kazanılmış haklara, Anayasalsa ak ve özgürlüğüne açıkça aykırıdır.
3- İşyerinde geçerli, 6356 Sayılı Yasa hükümlerine göre akdedilmiş Toplu İş Sözleşmesi yürürlüktedir.
Toplu İş Sözleşmesinin tamamı ve dolayısı ile tüm parasal hükümleri tarafların özgür iradeleri ile toplu pazarlık ve görüşmeler sonunda, Ülkemizin ekonomik koşulları da dikkate alınarak birlikte belirlenmiştir.
Yasa hükümleri doğrultusunda, tarafların katılımı ve özgür iradeleri ile belirlenmiş parasal hükümlere, bu aşamada ekonomik gerekçelerle itiraz edilmesi, işçilerin işinden, ekmeğinden edilmeye çalışılması telafisi imkânsız haksızlıklara ve mağduriyetlere sebep olacaktır.
Üstelik Ülkemizin içinde bulunduğu ağır ekonomik koşulların, yüksek enflasyon oranlarının en çok çalışan kesimi, işçilerimizi olumsuz etkilediği ortadadır. Her geçen gün işçilerin parasal haklarının eridiği, reel satın alma gücünün azaldığı açıktır.
Bu ekonomik koşullarda işçilerin gün geçtikçe eriyen parasal haklarında indirim yapılmaya çalışılması da ekonomik gerekçelerle tek geçim kaynakları olan işlerinden edilmeleri de başkaca hiçbir geliri olmayan işçilerin eşleri ve çocukları ile birlikte sefalete, açlığa mahkûm edilmeleri anlamına gelmektedir.
4- Açıklanan nedenlerle, yapılmak istenen bu hatalı, Yasa hükümlerine açıkça aykırı işlem ve uygulamadan vazgeçilmesini, emekçilerimizin ve ailelerinin mağduriyetine sebep olunmamasını talep etmekteyiz.