Ücretli çalışan; herhangi bir işletmede, kurumda ya da şirkette sosyal güvenlik kapsamında maaş veya ücret karşılığı çalışan kişidir. Bu kişiler; sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet gibi farklı sektörlerde istihdam edilerek ekonominin çarklarını döndürür. TÜİK tarafından her ay yayımlanan Ücretli Çalışan İstatistikleri, iş gücü piyasasının hangi alanda büyüdüğünü, hangi sektörün daraldığını ya da sabit kaldığını ortaya koyması açısından stratejik bir gösterge işlevi görür.
2025 yılı Nisan ayına ait son veriler, Türkiye’de istihdamın genel anlamda yükseliş eğiliminde olduğunu gösteriyor. Toplamda sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörlerini kapsayan ücretli çalışan sayısı, Nisan 2024’e kıyasla %2,4 artarak 15 milyon 658 bin 462 kişiye ulaştı. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam 15 milyon 289 bin 223’tü. Bu da son bir yılda yaklaşık 369 bin kişilik yeni istihdam anlamına geliyor.
SANAYİ GERİLEDİ, İNŞAAT ATAKTA, HİZMETLER BÜYÜYOR
Sektörlere göre dağılım incelendiğinde, çarpıcı tablo net şekilde ortaya çıkıyor:
Sanayi sektörü, bir yıl öncesine göre %1,3’lük düşüş yaşadı. Sanayide toplam çalışan sayısı 66 bin kişi azaldı. Bu düşüşün en önemli nedeni imalat sanayisindeki daralma oldu (%1,4 azalış). İmalat, Türkiye sanayisinin bel kemiğidir; dolayısıyla bu düşüş üretimdeki yavaşlama sinyali olarak okunabilir. Aynı zamanda küresel ekonomik durgunluk, ihracat siparişlerinin azalması ve maliyet artışları bu sektörü baskılamaya devam ediyor.
İnşaat sektörü, istihdamda en yüksek artışı gösteren sektör olarak öne çıktı. Nisan 2025’te %7,3’lük artışla 126 bin 751 yeni ücretli çalışan sisteme dahil oldu. Bu durum, başta kentsel dönüşüm ve büyük altyapı yatırımları olmak üzere kamu projelerinin istihdama pozitif katkı sunduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca mevsimsel etkiler ve sektördeki canlanma da bu büyümeyi destekliyor.
Ticaret ve hizmet sektörlerinde ise %3,6’lık büyüme yaşandı. Bu grupta konaklama ve yiyecek hizmetlerinde ciddi bir istihdam artışı söz konusu (%7,9). Turizm sezonunun başlaması, iç ve dış talebin artması bu yükselişi besliyor. Ulaştırma ve depolama hizmetlerinde de %5,3’lük büyüme, lojistik altyapısının geliştiğini gösteriyor. Ancak bu gruptaki “idari ve destek hizmet faaliyetlerinde” sınırlı bir düşüş görülüyor (%0,5 azalış), bu da bazı hizmet sektörlerinde dijitalleşme ya da otomasyonun etkisini gösterebilir.
AYLIK BAZDA DA OLUMLU GÖRÜNÜM DEVAM EDİYOR
2025 yılı Nisan ayında bir önceki aya (Mart 2025) göre ücretli çalışan sayısında %0,7 oranında artış kaydedildi. Bu da yaklaşık 100 binin üzerinde kişinin yeni işe girdiğini gösteriyor. Sektörler bazında:
Sanayi sektörü aylık olarak %0,4 büyüdü.
İnşaat sektörü yine en fazla artış gösteren alan oldu (%2,4 artış).
Ticaret ve hizmetler sektörü ise %0,6 oranında büyüme kaydetti.
Bu aylık artışlar mevsimsel etkilerden arındırılarak hesaplandığı için verilerin kısa vadeli ekonomik hareketleri daha net yansıttığı söylenebilir.
GENEL DEĞERLENDİRME: EKONOMİNİN DENGESİ SEKTÖREL GEÇİŞLERLE YENİDEN ŞEKİLLENİYOR
Ücretli çalışan verilerinin detaylı analizinden çıkan temel sonuç şudur: Türkiye ekonomisinde sektörler arası istihdam geçişi hız kazanıyor. Sanayi gibi geleneksel üretim alanlarında düşüş yaşanırken, hizmet ve inşaat gibi iç talep odaklı sektörlerde istihdam artıyor. Bu geçişin kalıcı olup olmayacağı, küresel ekonomik gidişat ve iç piyasadaki istikrarla doğrudan ilişkilidir.
Ayrıca istihdam artışının niteliği de önemlidir. Yani sadece sayısal artış değil, çalışanların hangi alanlarda, hangi koşullarda çalıştığı, sosyal güvenceleri ve verimlilikleri de ekonomi politikalarının şekillenmesinde belirleyici olmalıdır.
Sonuç olarak, Nisan 2025 verileri istihdamda olumlu bir tablo ortaya koyarken, sanayi gibi stratejik sektörlerdeki daralmanın uzun vadede üretim ekonomisine olası etkileri dikkatle izlenmelidir. Ücretli çalışan endeksinin yönü, aynı zamanda Türkiye’nin ekonomik büyüme kompozisyonunu ve sosyal refah yapısını da yansıtmaktadır.
Kaynak: TÜİK
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
zozcivan@hotmail.com