İzmir Ticaret Borsası (İTB) Ağustos ayı Olağan Meclis Toplantısı, İzmir Ticaret Odası meclis salonunda gerçekleştirildi. Toplantıya İTB Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli ve meclis üyeleri katıldı. Kestelli, yaşanan zirai don nedeniyle üzüm üretiminde büyük kayıplar oluştuğunu belirterek, “Nisan ayında yaşanan zirai don, sezonun kaderini değiştirdi. Bazı bölgelerde kayıplar yüzde 100’e kadar çıktı. Geçen seneye göre yaklaşık yüzde 20’lik bir rekolte düşüşü yaşandı” dedi.

Kestelli, üzümün yanı sıra pamuk ve incirde de üreticilerin zor günler geçirdiğini vurguladı. Pamuk ekim alanlarının bu yıl yüzde 20 daralacağını belirten Kestelli, su kaynaklarının azaldığını, maliyetlerin arttığını ve fiyatların tatmin edici olmadığını ifade etti. Kestelli, “Desteklemeler yetersiz. Bu durum üreticiyi pamuktan uzaklaştırıyor” dedi.

Kuru incirde yaşanan ihracat sıkıntılarına değinen Kestelli, 2024/25 sezonunda incirin öncelikli gündem maddesi olduğunu söyledi. Türkiye’nin dünya kuru incir ticaretinin yaklaşık yarısını karşıladığını ve 350 milyon dolarlık ihracat yaptığını belirtti. İklim değişikliği ve aflatoksin riskinin üretimde ciddi sıkıntılara yol açtığını, Avrupa’dan geri dönen ürünlerin ülke prestijini etkilediğini kaydetti.

Kestelli, pamuk, incir ve üzümün bölgemizin geleceğini oluşturduğunu ifade ederek, “Arz problemi yaşanınca ithalat kaçınılmaz oluyor. Kendi toprağımızda güçlü olduğumuz ürünleri kaybetmek, ekonomik kaybın yanı sıra stratejik risk yaratıyor” dedi. Üreticiden ihracatçıya kadar tüm paydaşların dikkatli ve iş birliği içinde hareket etmesi gerektiğini vurguladı.

Üreticilerin uzun süredir sıkıntılı günler geçirdiğini belirten Kestelli, girdi maliyetlerinin ve kredi faizlerinin yüksek olduğunu açıkladı. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’nin haziran verilerine göre, sektörde tahsil edilemeyen alacaklar 6,7 milyar liraya ulaştı ve takipteki alacak miktarı bir yıl içinde yüzde 166 arttı.

Kestelli, kalıcı iyileşmenin yollarını da paylaştı: “Tarımda girdi maliyetlerinin ve kredi faiz oranlarının düşürülmesi, kredi geri ödemelerinin hasat dönemine uyumlu hâle getirilmesi, küçük aile işletmelerinin finansmana erişim kanallarının güçlendirilmesi gerekiyor. Bu önlemler üreticiyi rahatlatacak, ülke ekonomisini sağlamlaştıracak.”

Aşırı sıcaklıkların ekonomik kayıpları artırdığını söyleyen Kestelli, GSYH kaybının yüzde 2 ila 6 arasında olabileceğini belirtti. Sıcaklık artışının kuraklık, orman yangınları ve hava kirliliğini tetiklediğini ifade etti. “Şehirleri yeşillendirmek, binaları iklime uygun hale getirmek ve halk sağlığını korumak gerekiyor” dedi.

Kur korumalı mevduat uygulamasının Türk lirasına güveni artırsa da maliyet oluşturduğunu belirten Kestelli, kredi maliyetlerindeki artışın özellikle KOBİ’ler ve hanehalkı üzerinde baskı yarattığını söyledi. Yüksek enflasyon ve dış ticaret dengesizliklerinin hâlâ önemli sorunlar olduğunu ekledi.

Meclis Başkanı Ömer Gökhan Tuncer, gençlerin tarımdan uzaklaştığına dikkat çekti. “Tarım sektöründe çalışanların yaş ortalaması yükseliyor. Gençleri tarıma çekmek için stratejik politikalar geliştirmeliyiz” dedi.

Tuncer, 2024 yılında Türkiye’de 13,5 milyon hektardan fazla orman alanının yandığını söyledi. Yangınların sadece ormanları değil, altyapıyı, suyu ve canlı yaşamını etkilediğini vurguladı. “Yanmış arazilerde doğal yenilenmeye izin vermek, ekosistemi korumak ve bilimsel bir yol haritası izlemek gerekiyor” dedi.